IR40560 Traidisiún Scripte na Gaeilge

Academic Year 2023/2024

Pléifear, sa mhodúl seo, oidhreacht na lámhscríbhinní Gaeilge ó ré na Sean-Ghaeilge go dtí an 19ú haois, agus an tábhacht a bhaineann leis na taifid seo. Meastar go bhfuil tuairim is 4,500 lámhscríbhinn Ghaeilge ar coimeád go fóill; agus grafadh a bhformhór i ré na Nua-Ghaeilge. Scrúdófar na cineálacha téacsanna a scríobhadh sna lámhscríbhinní agus an t-eolas a thugann siad dúinn ar dhearcadh agus ar luachanna na scríobhaithe a chóipeáil iad. Pléifear dáileadh geografach na lámhscríbhinní atá againn, iad siúd a scríobhadh i gceantair uirbeacha go háirithe.

Show/hide contentOpenClose All

Curricular information is subject to change

Learning Outcomes:

Beidh tuiscint ag na mic léinn ar stair ghinearálta na lámhscríbhinní Gaeilge ó ré na Sean-Ghaeilge go dtí lár 19ú haois.
Beidh tuiscint acu ar na comhthéacsanna stairiúla inar tiomsaíodh na lámhscríbhinní malla, agus ar shaothrú na Gaeilge i gceantair uirbeacha san 18ú agus sa 19ú haois.
Beidh siad in ann téacsanna simplí gairide a thras-scríobh ó lámhscríbhinní ón 18ú agus ón 19ú haois.

Indicative Module Content:

Tabharfar sracfhéachaint ar chuid de na foinsí scríofa Gaeilge is luaithe dá bhfuil againn, m.sh. na gluaiseanna agus lámhscríbhinní móra na meánaoiseanna. Ina dhiaidh sin, díreofar ar lámhscríbhinní ré na Nua-Ghaeilge agus ar a bhfuil le tacar astu i dtaobh na ndálaí stairiúla agus sóisialta inar cuireadh le chéile iad. Mar chás-staidéir, déanfar scrúdú ar leith ar: (i) lámhscríbhinní a grafadh i suíomhanna uirbeacha (m.sh. Baile Átha Cliath, Droichead Átha) le linn an 18ú agus an 19ú haoise; agus (ii) ar chuid de na lámhscríbhinní atá ar coimeád anois i sainchnuasaigh UCD féin. De bhreis air sin, múinfear cúrsa tosaigh ar an bpailéagrafaíocht; agus déanfar sleachta gairide a thras-scríobh ó lámhscríbhinní de chuid an 18ú agus an 19ú haois.

Student Effort Hours: 
Student Effort Type Hours
Lectures

22

Specified Learning Activities

8

Autonomous Student Learning

200

Total

230

Approaches to Teaching and Learning:
Léachtaí; scríbhneoireacht chriticiúil; foghlaim athmhachnamhach; seimineáir aonair. 
Requirements, Exclusions and Recommendations
Learning Requirements:

Ardchaighdeán Gaeilge idir léamh agus scríobh; bunchéim dara onóracha grád 1 (ar a laghad) sa Ghaeilge.


Module Requisites and Incompatibles
Not applicable to this module.
 
Assessment Strategy  
Description Timing Open Book Exam Component Scale Must Pass Component % of Final Grade
Presentation: Cur i láthair ó bhéal Varies over the Trimester n/a Alternative linear conversion grade scale 40% No

50

Essay: Móraiste / Tionscnamh 3,000 focal ar a laghad Unspecified n/a Alternative linear conversion grade scale 40% No

50


Carry forward of passed components
Yes
 
Resit In Terminal Exam
Spring No
Please see Student Jargon Buster for more information about remediation types and timing. 
Feedback Strategy/Strategies

• Feedback individually to students, post-assessment

How will my Feedback be Delivered?

Not yet recorded.

de Brún, Pádraig. 1988. Lámhscríbhinní Gaeilge: Treoirliosta. Baile Átha Cliath: Institiúid Ard-Léinn Bhaile Átha Cliath, 1988.
Mac Cathmhaoil, Nioclás. 2019. ‘On the Origins of the Ulster Manuscript Tradition, 1690–1800: Some Initial Observations’ in Ó Macháin, Pádraig (eag.), Paper and the Paper Manuscript: A Context for the Transmission of Gaelic Literature, 55–69. Cork: Cló Torna, 2019.
Mac Mathúna, Liam. 2021. The Ó Neachtain Window on Gaelic Dublin, 1700–1750.
Cork: Cork studies in Celtic literatures. [Cork studies in Celtic literatures, 4].
Mac Mathúna, Liam & Uí Chollatáin, Regina (eag). 2016. Saothrú na Gaeilge Scríofa i Suímh Uirbeacha, 1700–1850. Dublin: Four Courts Press. [Éigse: Foilseacháin, 2].
Ní Úrdail, Meidhbhín. 2000. The Scribe in Eighteenth- and Nineteenth-Century Ireland: Motivations and Milieu. Münster: Nodus. [Studien und Texte zur Keltologie, 3].
Ó Baoill, Colm. 2007. ‘Scríobhaithe agus Saothrú an Léinn i dTuaisceart na hÉireann ó c. 1300 i Leith: Tús Taighde’, Léann 1 (2007), 77–91.
Ó Corráin, Donnchadh. 2004. ‘Cad D’imigh ar Lámhscríbhinní na hÉireann?’, Léachtaí Cholm Cille 34 (2004), 7–27. Maigh Nuad: An Sagart.
Ó Macháin, Pádraig. 2009. ‘Irish Manuscripts in the Nineteenth Century’ in Cunningham, Bernadette, FitzPatrick, Siobhán & Schnabel, Petra (eagí), Treasures of the Royal Irish Academy Library, 161–171. Dublin: Royal Irish Academy.
Ó Muraíle, Nollaig. 2004. ‘Athchuairt ar lámhscríbhinní Chonnacht’, Léachtaí Cholm Cille 34 (2004), 28–104. Maigh Nuad: An Sagart.
O’Neill, Timothy. 2014. The Irish Hand: Scribes and Their Manuscripts from the Earliest Times. Cork: Cork University Press.

Soláthrófar tuilleadh foinsí le linn an chúrsa.
Timetabling information is displayed only for guidance purposes, relates to the current Academic Year only and is subject to change.
 

There are no rows to display