Explore UCD

UCD Home >

IR20060

Academic Year 2024/2025

Logainmneacha agus sloinnte (IR20060)

Subject:
Irish
College:
Arts & Humanities
School:
Irish, Celtic Stud & Folklore
Level:
2 (Intermediate)
Credits:
5
Module Coordinator:
Dr Fintan Keegan
Trimester:
Spring
Mode of Delivery:
On Campus
Internship Module:
No
How will I be graded?
Letter grades

Curricular information is subject to change.

Déanfar staidéar sa mhodúl seo ar an ainmeolaíocht Ghaelach, idir logainmneacha (= ainmneacha áite) agus sloinnte. Is ón nGaeilge a tháinig formhór mór na logainmneacha sa tír seo. Chun staidéar a dhéanamh orthu ní mór féachaint ar dtús ar an tslí a bhfuil Éire roinnte ina cúigí, ina contaetha, ina barúntachtaí, ina paróistí sibhialta agus ina bailte fearainn. Ansin féachfar ar na dóigheanna ar baisteadh na haonaid sin le focail mar baile, cnoc, achadh, srl. Scrúdófar fosta an obair thaighde a rinne Seán Ó Donnabháin agus a chomhghleacaithe ar logainmneacha na hÉireann sa chéad leath den 19ú hAois. Ina dhiaidh sin, pléifear an chaoi ar fhás sloinnte dar tús Mac agus Ó ón gcóras sóisialta Gaelach a bhí sa tír sa Mheánaois.

About this Module

Learning Outcomes:

Beidh eolas ag na mic léinn ar struchtúir agus ar bhrí na logainmneacha Gaelacha agus ar a gcúlra cultúrtha agus stairiúil.
Beidh siad in ann trácht ar sheanghnásanna ainmnithe na tíre seo i gcás ainmneacha pearsanta agus sloinnte.
Beidh siad in ann an t-eolas sin a chur ag obair in aon staidéar nó machnamh a dhéanfaidh siad feasta ar stair áitiúil, ar chúrsaí ginealaigh, ar an tseandálaíocht nó ar an ngeografaíocht.

Indicative Module Content:

Beidh eolas ag na mic léinn ar struchtúir agus ar bhrí na logainmneacha Gaelacha agus ar a gcúlra cultúrtha agus stairiúil.
Beidh siad in ann trácht ar sheanghnásanna ainmnithe na tíre seo i gcás ainmneacha pearsanta agus sloinnte.
Beidh siad in ann an t-eolas sin a chur ag obair in aon staidéar nó machnamh a dhéanfaidh siad feasta ar stair áitiúil, ar chúrsaí ginealaigh, ar an tseandálaíocht nó ar an ngeografaíocht.

Sa chéad chuid, pléifear na foinsí Béarla agus Gaeilge a úsáidtear le foirmeacha barantúla Gaeilge de logainmneacha a shocrú, agus cuid de na bearnaí agus laigí a bhaineann leis na foinsí sin. Pléifear an tábhacht a bhaineann le foinsí ar leith, m.sh. dánta an Leabhar Bhranaigh i gcás Cho. Chill Mhantáin agus dheisceart Laighean. Tráchtfar fosta ar Ainmleabhair agus ar Litreacha na Suirbhéireachta Ordanáis, agus ar na taighdeoirí a chruthaigh iad, m.sh. Seán Ó Donnabháin.
Scrúdófar na cineálacha gnéithe aiceanta, láithreán agus ainmneacha treabhchais a luaitear i logainmneacha Gaeilge, agus na dóigheanna éagsúla ar cuireadh Béarla orthu (móin > ‘mon(e)-’, ‘moon-’, ‘mount-’, srl.). De bhreis air seo, tabharfar roinnt eolais ar logainmneacha ar fianaise iad ar lonnaíochtaí Normannacha agus eile.
Sa chuid deiridh den mhodúl, scrúdófar na seanchleachtais ainmnithe a bhíodh i réim in Éirinn tráth, ar an dóigh ar galldaíodh iad, agus ar a mbunús stairiúil.

Student Effort Hours:
Student Effort Type Hours
Lectures

22
Specified Learning Activities

50
Autonomous Student Learning

28
Total

100

Approaches to Teaching and Learning:
Cur chuige:
Léachtaí;
Scríbhneoireacht chriticeach;
Foghlaim mhachnamhach.

Gen AI Traffic Light System: Red.
[Fágann sé sin nach féidir 'generative AI' a úsáid le hábhar a chruthú i gcás an mhodúil seo. Ar ndóigh, níl aon bhac ar fhoclóirí leictreonacha, srl., a úsáid sa bhaile; ní ceadmhach iad a úsáid i scrúduithe].

Requirements, Exclusions and Recommendations
Learning Requirements:

Léamh agus scríobh na Gaeilge; tuiscint ar an nGaeilge labhartha; taithí ar thaifead na Gaeilge


Module Requisites and Incompatibles
Not applicable to this module.
 

Assessment Strategy
Description Timing Component Scale Must Pass Component % of Final Grade In Module Component Repeat Offered
Assignment(Including Essay): Móraiste / tionscnamh (1500-2000 focal). Week 8 Alternative linear conversion grade scale 40% No
20
 No
Exam (In-person): Scrúdú. End of trimester
Duration:
2 hr(s)
 Alternative linear conversion grade scale 40% No
60
 No
Practical Skills Assessment: Scrúduithe Gearra Ranga (dhá cheann). Week 4, Week 10 Alternative linear conversion grade scale 40% No
20
 No

Carry forward of passed components
Yes
 

Resit In Terminal Exam
Autumn No
Please see Student Jargon Buster for more information about remediation types and timing. 

Feedback Strategy/Strategies

• Group/class feedback, post-assessment

How will my Feedback be Delivered?

Not yet recorded.

Leabhair, Ailt:
Andrews, J. H. 2002 [1975]. A Paper Landscape: The Ordnance Survey in Nineteenth-Century Ireland. Dublin: Four Courts Press.
Hughes, A. J. 1991. ‘Irish Place-Names: Some Perspectives, Pitfalls, Procedures and Potential, Seanchas Ard Mhacha 14(2), 116–148.
Ó Maolfabhail, Art. 1991. ‘Éadbhard Ó Raghallaigh, Seán Ó Donnabháin agus an tSuirbhéireacht Ordanáis 1830–4’, Proceedings of the Royal Irish Academy 91C, 73–103.
Ó Muraíle, Nollaig. 2013. ‘Irish Placenames: The Current State of Research’, Éigse 38, 273–305.
Woulfe, Patrick. 1923. Sloinnte Gaedheal is Gall: Irish Names and Surnames. Dublin: M. H. Gill & Son.

Foinsí Leitreonacha:
Logainm: https://www.logainm.ie/ga/

Soláthrófar tuilleadh foinsí le linn an chúrsa.

Timetabling information is displayed only for guidance purposes, relates to the current Academic Year only and is subject to change.
Spring Lecture Offering 1 Week(s) - 20, 21, 22, 23, 24, 25, 26, 29, 30, 31, 32, 33 Thurs 14:00 - 14:50
Spring Lecture Offering 1 Week(s) - 20, 21, 22, 23, 24, 25, 26, 29, 30, 31, 32, 33 Tues 14:00 - 14:50
Print this page
Fill in the following details:
Enter the body of your query here.

From time to time UCD would like to send you further information that we feel, based on your enquiry, would be of interest to you.